Öksürük, vücutta boğaz ve solunum yollarını enfeksiyonlardan koruyan savunma mekanizmalarından biridir. Kuru öksürük ise mukus (balgam) içermeyen öksürük türüdür. Öksürük herkeste görülebilen normal bir reflekstir. Çoğunlukla endişe verici bir problemden kaynaklı değildir ancak sürekli ve şiddetli olduğu durumlarda doktora danışmak önemlidir. Kuru ve balgamlı olmak üzere iki farklı öksürük tipi bulunur. Bu iki farklı öksürük tipinin farklı sebepleri ve tedavi şekilleri vardır. Öksürük tiplerinden kuru öksürüğe değindiğimiz bu yazımızda kuru öksürük nedir, neden olur ve nasıl geçer gibi kuru öksürükle ilgili merak ettiklerinizi yazımızın devamında okuyabilirsiniz.
Kuru Öksürük Nedir?
Kuru öksürük, akciğer ve solunum yolları temiz olduğu için öksürme refleksiyle mukusun çıkarılmadığı öksürük tiplerinden biridir. Boğazda kuru öksürük, başlangıçta bir gıcıklanma hissiyle ortaya çıkabilir. Boğazda gıcık kuru öksürük olduğunda genelde hırıltısız temiz bir öksürük duyulur çünkü solunum yollarını tıkayan herhangi bir şey yoktur. Kuru öksürükte mukus bulunmadığından hava, öksürükle zorla dışarı atılırken solunum yollarında tahriş görülebilir. Bu tahrişe bağlı olarak boğazda ağrı oluşabilir.
Kuru Öksürük Neden Olur?
Kuru öksürük nedenleri birden fazla olabilir. Kuru öksürüğün sebebini bilmek problemin ciddi olup olmadığı konusunda ipucu verebilir. Ayrıca doğru tedavi seçimi için de kuru öksürüğün altında yatan nedenler bilinmelidir. Kuru öksürük sebepleri şu şekilde sıralanabilir:
- Astım: Astım, solunum yollarının daralması sonucunda ortaya çıkan kronik bir rahatsızlıktır. Kronik kuru öksürük astım hastalığının yaygın belirtilerinden biri olabilir. Böyle bir durumda uzman bir hekime danışmak en doğrusudur.
- Geniz akıntısı: Geniz akıntısı, geniz olarak da bilinen nazofarenksten boğaza akan mukusa verilen addır. Bu mukus, boğaz bölgesindeki sinirleri etkileyerek kuru öksürüğe sebep olabilir. Geniz akıntısı alerji, bakteriyel ya da viral enfeksiyon kaynaklı da olabilir. Geniz akıntısı sebebiyle görülen kuru öksürükte öncelikle geniz akıntısının sebebi öğrenilmelidir.
- Gastroözofajiyal reflü: Kısaca GÖRH olarak bilinen gastroözofajiyal reflü hastalığı, çeşitli sebeplerle mide asidinin yemek borusu ve boğaza doğru çıkmasıyla oluşur. Mide asidi yemek borusu ve boğazı tahriş edebilir. Bu tahriş sonucunda öksürme refleksi tetiklenebilir. Reflü kaynaklı kuru öksürükte reflüyü tedavi etmek birincil amaç olmalıdır.
- Alerjiler: Alerji, vücudun yabancı maddelere karşı gösterdiği bir savunma mekanizmasıdır. Bazen vücut zararsız yabancı bir maddeyi tehlikeli olarak algılayabilir ve ona saldırabilir. Bu saldırı sonucunda ise alerjik semptomlar açığa çıkabilir. Kuru öksürük de bu alerjik semptomlardan biri olabilir. Ayrıca sık görülen öksürük çeşitleri arasından alerjik öksürük hakkında da daha detaylı bilgi alabilirsiniz.
- Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar: Covid-19, grip ve üst solunum yolu enfeksiyonu gibi viral ve bakteriyel enfeksiyonlar solunum yollarını tahriş ederek öksürük refleksini tetikleyebilir. Enfeksiyon kaynaklı kuru öksürükler genellikle geçicidir, enfeksiyonda görülen iyileşme ile kuru öksürük de iyileşebilir.
- Kuru ya da kirli hava: Duman, toz ve hava kirliliği kaynağı olan gazları solumak kuru öksürüğe sebep olabilir. Kısa süreli soluma ile kuru öksürük geçebilir ancak uzun süreli soluma sonucunda kuru öksürük kronikleşebilir. Bazen temiz ama kuru hava da kuru öksürük sebebi olabilir. Kuru havadan kaynaklanan kuru öksürükte ortam değişikliğiyle iyileşme görülebilir.
- Bazı ilaçlar: Hipertansiyon tedavisinde kullanılan ADE İnhibitörleri grubundaki ilaçlar da kuru öksürüğe neden olabilir. Bu ilaçlardan kaynaklanan sürekli ve rahatsız edici boyuttaki kuru öksürük için doktorunuza danışmalısınız. Doktorunuz durumunuzu değerlendirerek ilaç değişikliğine gidebilir.
Kuru Öksürüğe Ne İyi Gelir? Nasıl Geçer?
Sürekli ve geçmeyen kuru öksürüğün tedavisi için öncelikle altında yatan problemi bilmek ve o problemi çözmek gerekebilir. Bu nedenle kronik kuru öksürük için uzman bir doktora görünmek en doğrusudur. Ancak akut olarak görülen kuru öksürük her zaman doktora gitmeyi gerektirmeyebilir. Bu tarz basit kuru öksürükler evde uygulanabilecek yöntemlerle hafifletilebilir. Boğazda kuru öksürük için evde uygulayabileceğiniz bazı yöntemler şunlardır:
- Bol sıvı tüketmek (Özellikle ılık su tüketmek boğazı rahatlatmaya yardımcı olabilir.) [2][6]
- Boğaz pastillerinden kullanmak. [1][2] Ayrıca pastil dışında boğaz tahrişine ne iyi gelir diye merak ediyorsanız içeriğimizi okuyabilirsiniz.
- Bulunduğunuz ortamı sık sık havalandırmak ve nemli tutmak. [6]
- Eğer alerji ya da soğuk algınlığı kaynaklı gece kuru öksürük şikayetiniz varsa yastığınızı yükselterek uyumak. [6]
- Eğer bilinen bir alerjiniz yoksa zencefil çayı veya ballı limon tüketmek. [2][6]
Çocuklarda Kuru Öksürük Neden Olur?
Çocuklarda kuru öksürük, yukarıda da maddeler halinde verilen yetişkinlerde görülen kuru öksürükle hemen hemen aynı sebeplerden kaynaklanır. [4] Çocuklar daha hassas yapıya sahip olduğundan kuru öksürük onlar için daha rahatsız edici olabilir. Bu nedenle çocuklarda görülen kuru öksürüğün sebebini bilmek önlem almayı ve tedaviyi kolaylaştırabilir. Bazen solunan ya da yutulan yabancı bir cisim de çocuklarda kuru öksürük sebebi olabilir. [4][5]
Çocuklarda Kuru Öksürük Nasıl Geçer?
Çocuğunuzda uzun süreli ya da tekrarlayan kuru öksürük problemi varsa uzman bir doktora başvurmanız gerekir. Ancak akut kuru öksürüğü olan çocuklar için her zaman doktora gitmek gerekmeyebilir. [4] Çocuklarda gece kuru öksürük ya da gündüzleri görülen kuru öksürük varsa yukarıda yetişkinler için sayılan yöntemler yine çocuklar için de uygulanabilir ancak çocuklarda daha dikkatli olunması gerekir. [4][5] Örneğin 1 yaşın altındaki çocuklarda ballı limon kullanımı yine bu yaş grubundaki çocuklarda bal tüketiminin riskli olması sebebiyle güvenli değildir. [7] Ayrıca eczanelerden temin edeceğiniz boğaz pastili ve öksürük şuruplarının da her yaşta kullanımı uygun değildir. Bu tarz durumlarda mutlaka doktorunuza danışmanız ve doktorunuzun vereceği tavsiyeler doğrultusunda hareket etmeniz gerekir.
Bunların yanı sıra bebeklerde öksürük neden olur diye merak ediyorsanız detaylı okuma yapabilirsiniz.
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
